۴۲۵- جایگاه مادر در نظام حقوقی ایران

نهاد خانواده، زیر‌بنایی‌ترین نهاد اجتماعی است و از نظر منزلت، شرافت و ارزش محوری می‌تواند دارای موقعیت ممتاز باشد و سرآمد ارزش‌ها قرار گیرد. در این بین نقش شخصیت، اخلاق، عزت و عفت مادر بر استحکام این بنای بنیادین، بر هیچ کس پوشیده نیست.
«مادری» گوهری‌ترین بخش حیات زنان است و ادیان الهی بر تعظیم جایگاه رفیع مادر در کنار پدر سفارش‌های زیادی نموده‌اند‌. تا آن‌جا که قرآن کریم امر به نیکوکاری به پدر و مادر را در کنار امر به عبودیت و نهی از شرک خداوند ذکر کرده است.
زنان، بیش از نیمی از جمعیت کشور ایران و «مادران»، سهم عمده‌ای از این جمعیت را تشکیل می‌دهند. با توجه به نقش ویژه مادر در خانواده و اجتماع، مسأله حمایت از مادری در نظام حقوقی ایران، حائز اهمیت است. در مورد جایگاه اخلاقی مادر و اهمیت مقام وی سخن فراوان است، اما آن‌چه که از منظر حقوق خصوصی باید به آن پرداخته شود‌، جایگاه حقوقی مادر و احیاناً کاستی‌های آن است.
در بیان اهمیت رابطه قانون و نقش مادری باید گفت که مهم‌ترین ابزار سیاست‌های کنترل جمعیتی یا جوانی جمعیت در دولت‌های مختلف، همین وضع قوانین است.
زنان نیمی از جنس بشر و در کشور ما ایران بیش از این نصف را شامل می‌شوند و این در حالی است که شاخصه اصلی و مشترک غالب این جنس عنوان مادری آن‌هاست. امروزه برقراری تعادل بین کارکرد مادری و سایر کارکردهای حقوقی زن به عنوان یکی از سؤالات جدی و مطالبات حقوقی جوامع تبدیل شده است. توسعه پر شتاب جوامع و سرعت رو به تزاید جوامع سنتی به سمت تمدن‌های جدید ایجاب می‌کند تا نقش مادر و کارکردهای حقوقی و حمایت‌های خاص حقوق به گونه‌ای دقیق تبیین گردد تا این قشر عظیم از فعالان عرصه تمدن بشری در زیر چرخ‌های تمدن نوین صنعتی خرد نشود.
این نوشتار که در سه فصل با عناوین: تحقق حقوقی مادری، روابط غیر مالی مادر با اعضای خانواده و روابط مالی مادر با اعضای خانواده تدوین یافته، به تشریح جایگاه حقوقی مادر و توضیح این موضوع پرداخته است.