۴۲۶- شرحه شرحه بر شرح فصّ حکمهٍ عصمتیّه فی کلمهٍ فاطمیّه (اثر آیه الله علامه حسن زاده آملی)

تفسیر فرات کوفی در تفسیر آیه (إِنّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ اَلْقَدْرِ) به نقل از امام صادق(ع) آورده است:
«اللَّيْلَةُ فَاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللَّهُ فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَكَ لَيْلَةَ اَلْقَدْرِ، وَ إِنَّمَا سُمِّيَتْ فَاطِمَةَ؛ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا»؛
همانا منظور از «لیله»، فاطمه(س) و منظور از «قدر»، الله است، پس کسی که به حقیقت معرفت آن حضرت نائل شود، لیلة القدر را درک میکند. همانا فاطمه، فاطمه نام گرفت؛ زيرا مردم از معرفت او بريده شده‌اند (عاجزند) و قدرت بر شناخت حقيقت او ندارند.
شاید لازم باشد این سؤال طرح شود که چه التزامی بین فهم و معرفت فاطمه(س) با لیلة القدر است؟ در پاسخ باید گفت: شناخت حقیقی و وجودی فاطمه(س) در حد و وسع انسان عادی نیست و این حقیقت، پرده از روی اسرار وجودی آن کوثر هستی و گوهر آفرینش برمی دارد که از حیث وجود امکانی، وجودی برتر و دارای قوّت و شدت در مراتب هستی است؛ فاطمه‌ای که مصداق حدیث قدسی: «لَوْلاکَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلاکَ» و مظهر اسماء جمال و جلال الهی است به نور وجودش، عالم و آدم درخشان و از گریبانش خورشید نبوت و امامت و ولایت تجلّی یافته است.
پس هر انسانی به قدر طاقت و ظرفیت خودش قادر به درک معرفتی و وجودی این شخصیت الهی خواهد بود و بر همان نسبت جنبه های شخصیت لاهوتی و ناسوتی این بانو را تبیین خواهد کرد؛ چرا که شناخت حصولی و حضوری و هم‌چنین معرفت مفهومی و شهودی نسبت به این بانوی بزرگوار و تشبه عملی به ایشان بسیار دشوار است.
فاطمه زهرا(س) از جمله مقربان، السابقون، اصحاب یمین و ابرار است. ویژگی های علمی و عملی، ایمانی و رفتاری این بانوی بزرگوار همه از مصادیق مقربان الهی است. این بانو شخصیتی دارد که پیامبر اکرم(ص) در وصف ایشان عبارت «فداها ابوها» را فرمودند. هم‌چنین فاطمه(س) از حیث مرتبه وجودی و نسبت حقیقی با خدا و رسولش به مقام و منزلتی رسیده که در «الله» فانی و مظهری از اسماء جمال و جلال الهی شده است. به همین دلیل است که پیامبر(ص) می‌فرمایند: «خشنودی فاطمه، خشنودی من و غضب او، غضب من است.»، «اولین شخصی که در بهشت بر من وارد می‌شود، فاطمه است.»، «خداوند از رضایت فاطمه، راضی و از خشم فاطمه، خشمگین می‌شود.»، «فاطمه، سرور زنان در روز قیامت است.»، «او سیده زنانِ اهل بهشت است.» و «فاطمه، بخشی از وجود من است.»
بنابر این فاطمه(س) از حیث وجود امکانی دارای عالی ترین درجه وجودی و کامل ترین مرتبه هستی است.
کتاب «فصّ حکمةٍ عصمتیّه فی کلمةٍ فاطمیّه» تألیف استاد فقید علامه حسن‌زاده آملی است که در تفسیر عبارت «اشهد انّ فاطمة بنت رسول الله عصمة الله الکبری و حجة الله علی الحجج» به نگارش درآمده و استاد فرزانه دکتر اسماعیل منصوری لاریجانی با قلم شیوا و اثرگذار خویش و در کتابی با عنوان «شرحه شرحه» به تفسیر و توضیح آن همت گماشته‌اند.