مقدمه

کلید شخصیت امام حسین_(ع) که از گفتار و رفتار ایشان هویدا است، چیست؟ معنای صحیح ثارالله که در زیارت‌های مختلف که در مورد امام حسین_(ع) به کار رفته، چیست؟ غالباً مظلومیت به کوچکی و ذلت معنا می‌شود، در مورد انسان‌های بزرگی چون امام حسین_(ع) چه معنایی دارد؟ واقعه عاشورا، واقعه‌ای بزرگ در تاریخ جهان هستی است که همواره سؤالات بسیاری از قبیل سؤالات ذکر شده، در مورد آن مطرح شده‌اند. کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی در کلام رهبری و شهید مطهری، قطعا یکی از کامل‌ترین مراجع در زمینه پاسخگویی به این سوالات است. این کتاب‌، همان‌طور که از نامش پیداست، چکیده‌ای از سخنان گوهربار مقام معظم رهبری و استاد شهید مطهری می‌باشد. بی‌شک واقعه عاشورا درس‌ها و پندهای بسیاری را، نه تنها برای جهان اسلام، بلکه برای تمامی مردم جهان در بر دارد. بدین سبب خواندن این کتاب، امری لازم برای هر شخصی است. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا به بررسی برخی از سوالات پاسخ داده شده در این کتاب بپردازیم.

آیا حادثه عاشورا فقط صحنه جنایت و مصیبت دارد؟ روی دیگر این حادثه عظیم چیست؟

به عقیده شهید مطهری، واقعه عاشورا دو صفحه دارد؛ یک صفحه سفید و نورانی و یک صفحه تاریک و سیاه ظلمانی که هر دو صفحه‌اش یا بی‌نظیر است یا کم‌نظیر. قطعا برای خیلی از افراد این تفکر به وجود آمده که این حادثه تلخ و پر از جنایت، چه روی روشن و سفیدی می‌تواند داشته باشد. طبیعتا هم روی تاریک و جنایات این حادثه در دنیا کم‌نظیر است و هم درس‌ها و پند‌های آن. مطالعه هر دو صفحه این حادثه، بر پرسش‌کنندگان در باب این موضوع لازم است. در کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی، می‌توانید پاسخ این سوال را به طور کامل در گفته‌های شهید مطهری بیابید.

کدام عامل بیش از هر عامل دیگری باعث ماندگاری و آموزندگی حادثه عاشورا شد؟

شهید مطهری در ابتدا برای پاسخ به این سوال، به کلام خود امام حسین_(ع) رجوع کرده و مهم‌ترین عاملی که باعث ماندگاری این حماسه شد را بیان می‌کند. البته عوامل زیادی برای ماندگاری این حماسه وجود دارند؛ شاید برخی فکر کنند که یکی از عوامل مهم وقوع این حماسه، دعوت مردم کوفه باشد. لکن باید دانست که امام بزرگوار حتی بدون دعوت نیز، در مقابل ظلم ساکت نمی‌نشست. ارزش امر به معروف و نهی از منکر، با وقوع این حماسه چند برابر شد. این کتاب به صورت کاملاً واضح و شفاف، به بررسی این سوال پرداخته است.

اگر امام حسین_(ع) قیام نمی‌کرد شاهد چه سرنوشتی برای اسلام بودیم؟

به عقیده مقام معظم رهبری، بیشترین خطا و گنه‌کاری بشر در طول تاریخ، مربوط به عرصه‌های حکومت‌داری بوده است. قطعا گناهانی که حکومت‌گران مستبد در طول تاریخ مرتکب شده‌اند، حتی با بزرگ‌ترین گناهان مردم عادی نیز قابل مقایسه نیست. همین فساد حکومت‌ها بود که باعث شد تا بشر نیز در جهنم سوزانی از کفران آن‌ها، بسوزند. به همین دلیل بود که انبیا نیز در مقابل این حکومت‌ها صف‌آرایی کردند و به جنگ پرداختند. مقام معظم رهبری می‌فرمایند که امام حسین_(ع)، نتیجه سکوت خود در سرنوشت اسلام را می‌دانست و به همین دلیل بود که به مقاومت پرداخت. شاید برخی از افراد گمان کنند که اسلام حتی بدون این قیام نیز آسیبی نمی‌دید؛ اما در کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی تأثیرات این حماسه بر اسلام را، از زبان مقام معظم رهبری خواهیم شنید.

چرا اباعبدالله اهل بیتش را در سفر خطرخیز کربلا همراه خود برد؟

طبیعتا یکی از سوالاتی که به کرات در باب حماسه عاشورا مطرح شده است، این بوده که چرا امام حسین_(ع) با وجود اخطار همراهان خود، اهل بیت خویش را با خود به این سفر بی‌بازگشت برد. استاد شهید مطهری برای پاسخ به این سوال، اشاره‌ای به رویای امام بزرگوار می‌کند. امام حسین_(ع) بارها ذکر کرده بودند که دلیل اصلی این اقدام ایشان، بعد معنوی ماجرا بوده است. لکن این سوال پیش می‌آید که دلیل معنوی این اقدام چه چیزی می‌تواند باشد؟ چه کسی حاضر می‌شود همسر و فرزندان خویش را به چنین سفر پرخطری ببرد؟ این سوالی است که در کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی به جواب آن می‌رسیم.

چرا امام حسین_(ع) اصرار داشتند حماسه عاشورا را با رنگ خون ثبت نمایند؟

در حماسه عاشورا و حتی در لحظات پایانی آن، اما حسین_(ع) همچنان یاورانی را می‌خواست که به جبهه او بپیوندند. حتی شاهد این هستیم که افرادی از لشکر یزید نیز به جبهه وی پیوستند؛ اما امام بزرگوار آن‌ها را برای نجات خود و پیروزی در نبرد نمی‌خواست، بلکه آن‌ها را برای کشته شدن و شهادت می‌خواست. ایشان از شب قبل نبرد نیز به یاران خود گفته بود که سرنوشت آن‌ها در این نبرد، چیزی جز مرگ نخواهد بود و از آن‌ها خواست تا در صورت موافقت با چنین سرنوشتی، در کنار وی بمانند؛ اما چرا ایشان باید خواستار ریخته شدن خون افراد خویش باشد؟ این سوالی است که در این کتاب به پاسخ آن خواهیم رسید.

چه نمونه‌هایی از تحریف لفظی نسبت به حادثه‌ کربلا اتفاق افتاده است؟

متأسفانه روایات زیادی در باب عاشورا و ائمه ذکر شده‌اند که کاملا جعلی بوده و تنها جهت تحریف روایات اصلی ساخته شده‌اند. برخی از این روایات جعلی آن‌قدر در میان عوام پخش شده‌اند که حتی رسوم مختلفی نیز در باب آن‌ها شکل گرفته است. استاد شهید مطهری در باب این مسئله بسیار گله کرده و تمامی این روایات جعلی را با دلیل موجه رد کرده است. تحریف این حادثه بزرگ، باعث تحریف ارزش‌های آن می‌شود؛ از این رو مطالعه کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی بر همه ما واجب است تا از تمامی روایات جعلی ساخته شده آگاهی یابیم.

برای این که سوگواری حضرت سیدالشهداء از حرکت اجتماعی اثرگذار به عادتی بی‌محتوا تبدیل نگردد، هنگام حضور در مجالس و مراسم عزاداری چه انگیزه‌ای را باید مدنظر داشت؟

بی‌شک عزاداری سیدالشهداء یادآوری از این حماسه بزرگ است تا ارزش‌های آن را زنده نگه دارد؛ اما امروزه شاهد این هستیم که این امر تنها به یک عادت برای بسیاری از افراد تبدیل شده است. این تهییج احساسات، اگر برای ادامه راه حسین نباشد، تنها یک امر بیهوده است. در این جا این سوال پیش می‌آید که باید در این عزاداری‌ها چه رفتار و انگیزه‌ای داشته باشیم تا آن را به یک حرکت تأثیرگذار تبدیل کنیم. شهید مطهری در مورد این مراسمی که به عادت تبدیل می‌شوند، می‌فرمایند که حتی اگر یک من اشک نثار کنیم، به جایی برنمی‌خورد. این کتاب به طور کامل نحوه اثرگذار کردن این مراسم را توضیح داده است.

مرثیه‌خوان‌ها و مداحان چرا و چگونه باید فلسفه نهضت حسینی را برای مخاطبان خود بازگو نمایند؟

کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی برای پاسخ به این سوال، به سخنان شهید مطهری رجوع کرده است. وی می‌فرمایند که مداحان باید فلسفه قیام سیدالشهداء و همچنین فلسفه عزاداری آن حضرت را به مردم بگویند. ایشان همچنین گفته‌اند که آن‌ها نباید مطالب دروغین را رواج دهند و برای بیان این مطالب باید به کتب معتبر رجوع کنند. آن‌ها باید عاملی باشند که باعث حمایت از حسین‌ها و حسینی‌های زمانه شوند. حفظ فلسفه قیام حسین، مسئولیتی است که آن‌ها باید به خوبی انجام دهند.

در باب مقام معظم رهبری و شهید مطهری

این دو بزرگوار علاوه بر مقام اجتماعی والایی که دارند، در دنیای فقه و اسلام نیز از جایگاه بسیار بالایی برخوردار هستند. مقام معظم رهبری خود اسوه‌ای بارز و جهانی در زمینه مقاومت اسلامی هستند؛ همین امر موجب می‌شود تا پاسخ‌های ایشان به سوالات عاشورایی، بسیار کامل و بی‌نقص باشند. استاد شهید مطهری نیز یکی از بزرگان فقه می‌باشند که پابه‌پای مقام معظم رهبری، در راه اسلام جنگیدند و حتی در این راه شهید شدند. آن چه کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی را نسبت به سایر کتاب‌های این موضوع برتری بخشیده، اطلاعات این دو بزرگوار در آن است.

در باب ناشر

انتشارات خادم الرضا_(ع)، انتشاراتی در زمینه کتاب‌ها و آثار فاخری در زمینه سبک زندگی اسلامی-ایرانی است و همواره سعی داشته تا با استفاده از این کتاب‌ها، چراغی برای روشن‌سازی راه مؤمنین در این دوران باشد. انتشارات ما این افتخار را داشته تا بتواند تأییدیه مرکز نشر آثار مقام معظم رهبری و شورای نظارت بر آثار استاد شهید مطهری را، برای چاپ این کتاب دریافت کند. کیفیت بالا و مرجع بودن محتوا، از جمله ویژگی‌های کتاب‌های چاپ شده توسط انتشارات خادم الرضا می‌باشد.

جمع بندی

حماسه عاشورا یکی از مهم‌ترین وقایع جهان اسلام می‌باشد. این حماسه پند و اندرزهای بسیاری را برای مردم جهان در بر دارد. گذر زمان و تحریفات به وجود آمده، باعث شده‌اند تا سوالات زیادی در باب این موضوع مطرح شوند. کتاب پرسش و پاسخ عاشورایی با تکیه بر سخنان مقام معظم رهبری و استاد شهید مطهری، به تمامی این سوالات پاسخ داده است.